Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

sail over

  • 1 navigo

    nāvĭgo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [navisago], to sail, set sail.
    I.
    Lit.
    A.
    Neutr.:

    cum per anni tempus navigare poteris, ad nos veni,

    Cic. Fam. 16, 7:

    ex Asiā in Macedoniam,

    id. Fl. 14, 32:

    Syracusas,

    id. N. D. 3, 34, 83:

    in alto,

    id. Inv. 2, 51, 153:

    plenissimis velis,

    id. Dom. 10, 24:

    nactus idoneam tempestatem ad navigandum,

    Caes. B. G. 4, 23:

    e portu,

    to set sail, Quint. 4, 2, 42:

    quo tempore ceteri praetores consueverunt navigare,

    to go by sea, Cic. Verr. 2, 5, 31, § 80:

    neve naviges, nisi explorate,

    id. Fam. 16, 8, 1.—Of ships:

    utrum ista classis navigārit,

    Cic. Fl. 14, 32:

    decrevimus, ut classis in Italiam navigaret,

    id. ib. 13, 30; Ov. A. A. 2, 10.—Of goods or freight:

    interest utrum ipsae merces periculo creditoris navigent,

    go, are transported by ship, Dig. 22, 2, 1.—Prov.:

    navigare in portu,

    i. e. to be in safety, Ter. And. 3, 1, 22.—
    B.
    Act., to sail over, navigate:

    cum Xerxes maria ambulavisset, terramque navigāsset,

    Cic. Fin. 2, 34, 112:

    Tyrrhenum aequor,

    Verg. A. 1, 67:

    aequor Ionium,

    Ov. M. 15, 50:

    Oceanum septentrionalem,

    Suet. Claud. 1: quae homines arant, navigant, aedificant, virtuti omnia parent, all their achievements in navigation, etc., Sall. C. 2, 7.—
    (β).
    Pass.:

    totus hodie navigatur occidens: septentrionalis vero Oceanus magnā ex parte navigatus est,

    Plin. 2, 67, 67, § 167; 36, 15, 24, § 104; Tac. G. 34; cf. Quint. 1, 4, 28. —
    (γ).
    Impers.:

    iis enim ventis istim navigatur,

    Cic. Fam. 16, 7:

    si valebis, cum recte navigari poterit, tum naviges,

    id. ib. 16, 12, 6; Plin. 6, 26, 30, § 126.—
    II.
    Transf.
    A.
    To sail, remove, proceed:

    quam celeriter belli impetus navigavit,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34:

    in Africam navigabat bellum,

    Flor. 2, 2, 17; 2, 8, 1.—
    B.
    To swim, Ov. H. 19, 47. —
    C.
    To flow:

    in ipso rapidum mare navigat ore,

    Manil. 5, 583.

    Lewis & Short latin dictionary > navigo

  • 2 nāvigō

        nāvigō āvī, ātus, āre    [navis+1 AG-], to sail, cruise: periculum navigandi: plenissimis velis: idonea tempestas ad navigandum, Cs.: quo tempore ceteri praetores consueverunt navigare, go by sea: Naviget, serve as a sailor, H.: utrum ista classis navigarit: quae homines arant, navigant, all men's achievements in navigation, etc., S.— Prov.: in portu navigo, i. e. am in safety, T.— To sail over, navigate: Tyrrhenum aequor, V.: inmensi lacūs classibus navigati, Ta.: iis enim ventis istim navigatur.— To sail, remove, proceed: quam celeriter belli impetus navigavit.— To swim: iam certe navigat, O.
    * * *
    navigare, navigavi, navigatus V
    sail; navigate

    Latin-English dictionary > nāvigō

  • 3 enavigo

    ē-nāvĭgo, āvi, ātum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to sail out, sail away.
    A.
    Lit.:

    de ea civitate,

    Dig. 45, 1, 122:

    Rhodum,

    Suet. Tib. 11.— Absol., Curt. 9, 9, 13.—
    * B.
    Trop.:

    tamquam e scrupulosis cotibus enavigavit oratio,

    has escaped from, Cic. Tusc. 4, 14, 33.—
    II.
    Act., to traverse by sailing, to sail over:

    undam,

    Hor. C. 2, 14, 11:

    sinum,

    Plin. 9, 3, 2, § 6:

    (Indum),

    id. 6, 17, 21, § 60.

    Lewis & Short latin dictionary > enavigo

  • 4 transgredior

    trans-grĕdior, gressus, 3, v. dep. a. and n. [gradior], to step across, step over, climb over, go or pass over, cross (class.; syn.: transeo, transcendo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Act.:

    pomoerium,

    Cic. Div. 1, 17, 33:

    Taurum,

    id. Fam. 3, 8, 5; 11, 20, 2; id. Att. 5, 21, 7; Liv. 39, 54, 5; 21, 24, 1; 23, 33, 2; 10, 27, 1; Vell. 2, 63; Tac. H. 1, 89; 3, 56; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 2:

    flumen,

    Caes. B. G. 2, 19:

    Padum,

    Liv. 33, 22, 4:

    Rhenum,

    Vell. 2, 120, 2:

    amnem Araxem ponte,

    Tac. A. 13, 39 fin.:

    paludem,

    Hirt. B. G. 8, 10:

    munitionem,

    Caes. B. G. 7, 46: exanimatus concidit;

    hunc ex proximis unus jacentem transgressus, etc.,

    id. ib. 7, 25:

    colonias,

    to pass through, Tac. A. 3, 2.— Absol.: transgressos (sc. flumen) omnes recipit mons, Sall. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 3 (id. H. 1, 66 Dietsch).—
    (β).
    Neutr.:

    Galli Transalpini in Italiam transgressi,

    Liv. 39, 45, 6:

    in Corsicam,

    to cross over, sail over, id. 42, 1, 3:

    in Macedoniam,

    Suet. Caes. 35:

    gens Rheno transgressa,

    Tac. A. 12, 27.— Absol.:

    hunc Britanniae statum mediā jam aestate transgressus Agricola invenit,

    Tac. Agr. 18:

    sol transgressus in Virginem,

    Plin. 18, 18, 47, § 167; 2, 83, 85, § 199:

    Pompeius transgressus ad solis occasum,

    id. 7, 26, 27, § 96:

    transgressus ad deos Augustus,

    Vell. 2, 75, 3.—
    B.
    In partic., to go over to another party (Tacitean):

    transgredior ad vos, seu me ducem sen militem mavultis,

    Tac. H. 4. 66:

    in partes Vespasiani,

    id. ib. 4, 39:

    in partes alicujus,

    id. Agr. 7.—
    II.
    Trop. (postAug.). [p. 1891]
    (α).
    Act.:

    Caesar dictator signis collatis quinquagies dimicavit, solus M. Marcellum transgressus, qui undequadragies dimicaverat,

    going beyond, surpassing, Plin. 7, 25, 25, § 92:

    mensuram,

    to go beyond, exceed, id. 7, 49, 50, § 160:

    juvenis necdum duodevicesimum transgressus annum,

    Vell. 2, 7, 2; Val. Max. 2, 6, 8:

    alicujus viri mentionem,

    to pass over, omit, Vell. 2, 108, 2:

    constantis amicitiae exemplum sine ullā ejus mentione,

    Val. Max. 4, 7, ext. 2:

    utinam hercule possem quae deinde dicenda sunt, transgredi,

    App. Mag. 74, p. 321, 16.—

    Esp., in eccl. Lat.: mandatum Dei,

    to transgress, Vulg. Matt. 15, 3.—
    (β).
    Neutr., to pass over, proceed:

    paulatim ab indecoris ad infesta transgrediebatur,

    Tac. A. 3, 66:

    possumus et ad illos brevi deverticulo transgredi, quos, etc.,

    Val. Max. 8, 1, 5; so id. 4, 2 init.
    transgressus, a, um, in a pass. sense:

    transgresso Apennino,

    Liv. 10, 27, 1 (Madv. Apenninum).

    Lewis & Short latin dictionary > transgredior

  • 5 trānsgredior

        trānsgredior gressus, ī, dep.    [trans+gradior], to step across, step over, climb over, pass over, cross: hunc Britanniae statum mediā iam aestate transgressus invenit, Ta.: in Corsicam, sail over, L.: flumen, cross, Cs.: Alpīs: Apenninum, L.: munitionem, Cs.—Fig., to go over, desert: in partes, Ta.
    * * *
    transgredi, transgressus sum V DEP
    cross, go/move/travel over/across; go to other side; change allegiance/policy

    Latin-English dictionary > trānsgredior

  • 6 relego

    1.
    rĕ-lēgo, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To send away or out of the way, to despatch, remove (class.; in class. prose usually with an odious accessory meaning; syn. amando).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    (L. Manlium tribunus plebis) criminabatur, quod Titum filium ab hominibus relegasset et ruri habitare jussisset,

    Cic. Off. 3, 31, 112; Sen. Ben. 3, 37; Val. Max. 6, 9, 1; cf.:

    filium in praedia rustica,

    Cic. Rosc. Am. 15, 42:

    rejecti et relegati longe ab ceteris,

    Caes. B. G. 5, 30 fin.:

    procul Europā in ultima orientis relegati senes,

    Curt. 5, 5, 14:

    relegatos in ultimum paene rerum humanarum terminum,

    id. 9, 2, 9:

    cives tam procul ab domo,

    Liv. 9, 26:

    aliquem a republicā sub honorificentissimo ministerii titulo,

    Vell. 2, 45, 4:

    exercitum in aliā insulā,

    Tac. Agr. 15:

    me vel extremos Numidarum in agros Classe releget,

    Hor. C. 3, 11, 48:

    tauros procul atque in sola relegant Pascua,

    Verg. G. 3, 212.— Poet., with dat.:

    terris gens relegata ultimis, Cic. poët. Tusc. 2, 8, 20: Trivia Hippolytum... nymphae Egeriae nemorique relegat,

    consigns him to Egeria, Verg. A. 7, 775. —
    b.
    Transf., of a locality, to place at a distance, remove:

    Taprobane extra orbem a naturā relegata,

    Plin. 6, 22, 24, § 84; cf. Claud. Laud. Stil. 1, 250. —
    2.
    In partic., a publicists' t. t., to send into exile, to banish, relegate; said of banishment by which a person was sent only a certain distance from Rome, and usually for a limited time, without suffering a capitis deminutio (cf. deportatio and exilium):

    relegatus, non exsul, dicor in illo,

    Ov. Tr. 2, 137; 5, 11, 21; 5, 2, 61; id. P. 4, 13, 40: (consul) L. Lamiam... in concione relegavit, edixitque, ut ab urbe abesset millia passuum ducenta, Cic. Sest. 12, 29:

    Marcus Piso in decem annos relegatur,

    Tac. A. 3, 17 fin.; Suet. Tib. 50; id. Aug. 24:

    ipse quosdam novo exemplo relegavit, ut ultra lapidem tertium vetaret egredi ab Urbe,

    id. Claud. 23 fin.:

    nemo eorum relegatus in exilium est,

    Liv. 25, 6; cf.:

    milites relegatos prope in exilium,

    id. 26, 2 fin.:

    ultra Karthaginem,

    id. 40, 41:

    aliquem Circeios in perpetuum,

    Suet. Aug. 16 fin.:

    in decem annos,

    Tac. A. 3, 17:

    in insulam,

    id. 3, 86. —
    B.
    Trop., to send away, put aside, reject:

    apud quem ille sedens Samnitium dona relegaverat,

    had sent back, rejected, Cic. Rep. 3, 28, 32 Moser (for which:

    repudiati Samnites,

    Cic. Sen. 16, 55):

    ambitione relegatā,

    put aside, apart, Hor. S. 1, 10, 84:

    bella,

    Luc. 6, 324 (dimoveam, removeam, Schol.):

    inimicas vitiis artes non odio magis quam reverentia,

    Plin. Pan. 47, 1:

    verba alicujus,

    Ov. P. 2, 2, 7. —
    2.
    In partic., with a specification of the term. ad quem, to refer, attribute, ascribe, impute (post-Aug.):

    nec tamen ego in plerisque eorum obstringam fidem meam potiusque ad auctores relegabo,

    Plin. 7, 1, 1, § 8:

    totamque ad solos audito res relegāsse,

    Quint. 3, 7, 1:

    orationem rectae honestaeque vitae ad philosophos,

    id. 1, prooem. §

    10: mala ad crimen fortunae,

    id. 6, prooem. § 13; cf.:

    culpam in hominem,

    id. 7, 4, 13:

    invidiam in aliquem,

    Vell. 2, 44, 2; 2, 64, 2 Ruhnk.— Poet., with dat.:

    causas alicui,

    to ascribe, Tib. 4, 6, 5.—
    3.
    To refer to a book or an author:

    ad auctores,

    Plin. 7, 1, 1, § 8 (cf. Nep. Cat. 3, 5, delegare).—
    II.
    In jurid. Lat., to bequeath, devise, as an inheritance:

    dotem,

    Dig. 33, 4, 1 sq.; 23, 5, 8:

    usum fructum,

    ib. 23, 2, 23.
    2.
    rĕ-lĕgo, lēgi, lectum, 3, v. a.
    I.
    To gather together or collect again (almost exclusively poet.): janua difficilis filo est inventa relecto, i. e. by the thread (of Ariadne) wound up again, Ov. M. 8, 173:

    (abies) docilis relegi, docilisque relinqui,

    i. e. to be drawn back, Val. Fl. 6, 237:

    menses decem a coactore releget (pecuniam),

    Cato, R. R. 150, 2. —
    2.
    In partic., of localities, to travel over or through again, to traverse or sail over again:

    litora,

    Verg. A. 3, 690:

    Hellespontiacas illa (navis) relegit aquas,

    Ov. Tr. 1, 10, 24:

    egressi relegunt campos,

    Val. Fl. 8, 121:

    vias,

    id. ib. 4, 54:

    iter,

    Stat. Achill. 1, 23; cf. id. S. 5, 3, 29:

    spatia retro,

    Sen. Agam. 572:

    ter caelum (luna),

    Stat. S. 5, 3, 29:

    vestigia cursu,

    Claud. B. G. 529:

    cursum,

    Prud. Apoth. 1004. —

    In prose: relegit Asiam,

    again coasts along, Tac. A. 2, 54:

    rex cum suis dumeta relegens,

    Amm. 30, 1, 15:

    relegens margines lacus Brigantiae,

    id. 15, 4, 1.—
    II.
    To go through or over again in reading, in speech, or in thought, to read or relate again, = retractare (rarely in prose):

    Trojani belli scriptorem Praeneste relegi,

    Hor. Ep. 1, 2, 2:

    scripta,

    Ov. R. Am. 717 sq.:

    alicui librum,

    to read aloud, Col. 4, 1, 1:

    de nostris releges quemcunque libris,

    Mart. 4, 29, 9. — Absol.:

    deinde relegentes inveniunt, ubi posuerint (verba),

    Quint. 11, 2, 23:

    dum relegunt suos sermone labores,

    Ov. M. 4, 569:

    qui omnia, quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, ut elegantes ex eligendo, etc.,

    Cic. N. D. 2, 28, 72.—Acc to this last passage is to be explained: rĕlĭ-gens, entis, P. a., revering the gods, i. e. pious, religious: religentem esse oportet, religiosumst nefas, Poët. ap. Gell. 4, 9, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > relego

  • 7 praetervolo

    praeter-vŏlo, āre, v. n. and a., to fly by or past (class.).
    I.
    Lit.:

    praetervolans aquila,

    Suet. Claud. 7.—With acc.:

    quem praetervolat Ales,

    Cic. Arat. 412.—
    B.
    Transf., to fly or sail over, fly across:

    hasta medias praetervolat auras,

    Sil. 10, 114:

    puppe lacum praetervolat,

    Claud. B. G. 321;

    in tmesi: Etrusca praeter et volate litora,

    Hor. Epod. 16, 40.—
    II.
    Trop., to slip by, to escape:

    sententiae saepe acutae non acutorum hominum sensus praetervolant,

    Cic. de Or. 3, 59, 223:

    dum sententias animis attentis excipiunt, fugit eos et praetervolat numerus,

    slips away, escapes, id. Or. 58, 197:

    haec duo proposita non praetervolant, sed ita dilatant, ut, etc.,

    i. e. do not pass over cursorily, id. Ac. 2, 13, 42.

    Lewis & Short latin dictionary > praetervolo

  • 8 transnavigo

    transnavigare, -, transnavigatus V

    Latin-English dictionary > transnavigo

  • 9 perfreto

    perfrĕto, āvi, 1, v. n. [per-fretum], to sail over (post-class.), Sol. 27.

    Lewis & Short latin dictionary > perfreto

  • 10 sulco

    sulco, āvi, ātum, 1, v. a. [sulcus], to furrow, cut furrows through, to plough (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic. or Cæs.).
    I.
    Lit., in agriculture:

    agros,

    Tib. 2, 3, 85:

    (rura) sulcata Camilli Vomere,

    Luc. 1, 168:

    vomere humum,

    Ov. Tr. 3, 10, 68:

    campos vomere,

    Sil. 9, 191. — Absol.:

    recto plenoque sulcare,

    Col. 2, 2, 25.—
    II.
    Transf.
    (α).
    Ingen., to furrow, plough; poet., to sail over, traverse, pass through, etc.:

    sulcant fossas, quo pluvia aqua delabatur,

    Varr. R. R. 1, 29, 2:

    (anguis) harenam Sulcat,

    Ov. M. 15, 726:

    iter caudā,

    Luc. 9, 721:

    longā sulcant vada salsa carinā,

    Verg. A. 5, 158:

    rate undas,

    Ov. P. 2, 10, 33; id. M. 4, 707:

    maria arbore,

    Plin. 12, 1, 2, § 5:

    regna volatu,

    Luc. 9, 668:

    sulcavitque cutem rugis,

    furrowed her skin with wrinkles, Ov. M. 3, 276:

    gressus,

    App. M. 5, p. 167, 22:

    sulcatis lateribus,

    i. e. by lashes, Amm. 14, 9, 5.—
    (β).
    To elaborate, to work out (cf. exaro), Ven. Fort. Vita Mart.

    Lewis & Short latin dictionary > sulco

  • 11 decurro

    dē-curro, cŭcurri or curri (cf.:

    decucurrit,

    Caes. B. G. 2, 21; Tac. A. 2, 7; Suet. Ner. 11:

    decucurrerunt,

    Caes. B. G. 2, 19, 7; Petr. 64, 3:

    decucurrerat,

    Liv. 1, 12:

    decucurrisse,

    id. 25, 17; also,

    decurrerunt,

    id. 26, 51; 38, 8:

    decurrēre,

    Verg. A. 4, 153; 11, 189:

    decurrisset,

    Liv. 33, 26), cursum, 3, v. n. and (with homogeneous objects, viam, spatium, trop. aetatem, etc.) a., to run down from a higher point; to flow, move, sail, swim down; to run over, run through, traverse (class. and very freq.). —
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    de tribunali decurrit,

    Liv. 4, 50: Laocoon ardens [p. 524] summa decurrit ab arcs, Verg. A. 2, 41; cf.:

    ab agro Lanuvino,

    Hor. Od. 3, 27, 3; for which merely with the abl.:

    altā decurrens arce,

    Verg. A. 11, 490; cf.:

    jugis,

    id. ib. 4, 153:

    Caesar ad cohortandos milites decucurrit,

    Caes. B. G. 2, 21; Suet. Ner. 11:

    ad naves decurrunt,

    Caes. B. C. 1, 28, 3; cf.:

    ad mare,

    Liv. 41, 2:

    ego puto te bellissime cum quaestore Mescinio decursurum (viz., on board ship),

    Cic. Fam. 16, 4, 3; cf.:

    tuto mari,

    to sail, Ov. M. 9, 591:

    celeri cymbā,

    id. F. 6, 77:

    pedibus siccis super summa aequora,

    id. M. 14, 50:

    piscis ad hamum,

    Hor. Ep. 1, 7, 74:

    monte decurrens velut amnis,

    id. Od. 4, 2, 5; Liv. 38, 13; Ov. M. 3, 569:

    uti naves decurrerent,

    should sail, Tac. A. 15, 43:

    in insulam quamdam decurrentes,

    sailing to, Vulg. Act. 27, 16:

    amnis Iomanes in Gangen per Palibothros decurrit,

    Plin. 6, 19, 22, § 69:

    in mare,

    Liv. 21, 26.— Pass. impers.:

    nunc video calcem, ad quam cum sit decursum, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 8, 15:

    quo decursum prope jam siet,

    Lucr. 2, 962.—
    (β).
    Act.:

    septingenta milia passuum vis esse decursa biduo?

    run through, Cic. Quint. 21, 81:

    decurso spatio ad carceres,

    id. Sen. 23, 83; cf.

    , with the accessory idea of completion: nec vero velim quasi decurso spatio ad carceres a calce revocari,

    id. de Sen. 23, 83; and:

    decursa novissima meta,

    Ov. M. 10, 597: vada salsa puppi, Catull. 64, 6.—
    2.
    Transf., of the stars ( poet.), to accomplish their course: stellaeque per vacuum solitae noctis decurrere tempus, Lucan. 1, 531; cf.

    lampas,

    id. 10, 501. —
    B.
    Esp., milit. t. t., to go through military exercises or manœuvres, to advance rapidly, to charge, skirmish, etc.:

    pedites decurrendo signa sequi et servare ordines docuit,

    while performing evolutions, Liv. 24, 48; cf. id. 23, 35; 26, 51; 40, 6 al.:

    ex montibus in vallem,

    Caes. B. G. 3, 2, 4; cf.:

    ex omnibus partibus,

    id. ib. 3, 4:

    ex superiore loco,

    Liv. 6, 33:

    ex Capitolio in hostem,

    id. 9, 4:

    ab arce,

    id. 1, 12:

    inde (sc. a Janiculo),

    id. 2, 10 et saep.:

    incredibili celeritate ad flumen,

    Caes. B. G. 2, 19, 7.— Pass. impers.:

    quinto (die) iterum in armis de cursum est,

    Liv. 26, 51.—
    2.
    Transf., to walk or run in armor, in celebrating some festival (usually in funeral games):

    (in funere Gracchi tradunt) armatum exercitum decucurrisse cum tripudiis Hispanorum,

    Liv. 25, 17:

    ter circum rogos, cincti fulgentibus armis, decurrēre,

    Verg. A. 11, 189; Tac. A. 2, 7; Suet. Claud. 1 (v. decursio). —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    quin proclivius hic iras decurrat ad acreis,

    Lucr. 3, 312; 4, 706; 5, 1262: quibus generibus per totas quaestiones decurrimus, go over or through, Quint. 9, 2, 48; cf. id. 10, 3, 17; Plin. 7, 16, 15, § 72:

    omnium eo sententiae decurrerunt, ut, pax, etc.,

    come to, Liv. 38, 8:

    ides se non illuc decurrere, quod,

    Tac. A. 4, 40:

    ad Philotam,

    Curt. 7, 1, 28:

    ad consulendum te,

    Plin. Ep. 10, 96.— Pass. impers.:

    decurritur ad leniorem sententiam,

    they come to, Liv. 6, 19; Quint. 6, 1, 2:

    sermo extra calcem decurrens,

    Amm. 21, 1, 14:

    postremo eo decursum est, ut, etc.,

    Liv. 26, 18; so id. 22, 31; 31, 20; Tac. A. 3, 59.—
    (β).
    Act., to run or pass through:

    decurso aetatis spatio,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14;

    and so of one's course of life,

    id. Merc. 3, 2, 4; Ter. Ad. 5, 4, 6; Ov. Tr. 3, 4, 33; cf.:

    lumen vitae,

    Lucr. 3, 1042: noctis iter, Pac. ap. Varr. L. L. 6, p. 6 Müll. (v. 347 Ribb.):

    vitam,

    Prop. 2, 15, 41; Phaedr. 4, 1, 2;

    aetatem (with agere),

    Cic. Quint. 31 fin.: tuque ades inceptumque unā decurre laborem (the fig. is that of sailing in a vessel; cf.

    soon after: pelagoque volans da vela patenti),

    Verg. G. 2, 39 Heyne:

    ista, quae abs te breviter de arte decursa sunt,

    treated, discussed, Cic. de Or. 1, 32, 148; cf.:

    equos pugnasque virum decurrere versu,

    to sing, Stat. Silv. 5, 3, 149: prius... quam mea tot laudes decurrere carmina possint, Auct. Paneg. in Pis. 198.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.: ad aliquid, to betake one's self to, have recourse to:

    ad haec extrema et inimicissima jura tam cupide decurrebas, ut, etc.,

    Cic. Quint. 15; so,

    ad istam hortationem,

    id. Caecin. 33, 65:

    ad medicamenta,

    Cels. 6, 18, 3:

    ad oraculum,

    Just. 16, 3:

    ad miseras preces,

    Hor. Od. 3, 29, 59:

    Haemonias ad artes,

    Ov. A. A. 2, 99; cf.:

    assuetas ad artes (Circe),

    id. Rem. Am. 287. Rarely to persons:

    ad Alexandri exercitum,

    Just. 14, 2.— Pass. impers.:

    decurritur ad illud extremum atque ultimum S. C.... DENT OPERAM CONSVLES, etc.,

    Caes. B. C. 1, 5, 3.—
    2.
    Of the heavenly bodies, to set, move downwards:

    qua sol decurrit meridies nuncupatur,

    Mel. 1, 1, 1; Manil. 1, 505.—With acc., to traverse, Tibull. 4, 1, 160.—
    3.
    In the rhetor. lang. of Quint., said of speech, to run on, Quint. 9, 4, 55 sq.; 11, 1, 6; 12, 9, 2 al.—
    4.
    Proverb., to run through, i. e. to leave off:

    quadrigae meae decucurrerunt (sc. ex quo podagricus factus sum),

    i. e. my former cheerfulness is at an end, is gone, Petr. 64, 3.—So, haec (vitia) aetate sunt decursa, laid aside, Coel. in Cic. Fam. 8, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > decurro

  • 12 solvō

        solvō solvī (soluit, Ct.; soluisse, Tb.), solūtus, ere    [2 se+luo], to loosen, unbind, unfasten, unfetter, untie, release: iube solvi (eum), T.: ad palum adligati repente soluti sunt: ita nexi soluti (sunt), L.: Solvite me, pueri, V.: quo modo solvantur (nodi), Cu.: solve capillos, untie, O.: crines, let down, O.: terrae quem (florem) ferunt solutae, i. e. thawed, H.: Solve senescentem equum, i. e. from service, H.: talibus ora solvit verbis, freely opens, O.: Solvite vela, unfurl, V.— To detach, remove, part, disengage, free: ancorā solutā (i. e. a litore): classis retinacula solvi iussit, O.: teque isto corpore solvo, V.: partūs, to bring forth, O.—Of ships, to free from land, set sail, weigh anchor, leave land, depart: navīs solvit, Cs.: primis tenebris solverat navem, L.: cum foedere solvere navīs, O.: navīs a terrā solverunt, Cs.: ab Corintho solvere navīs, L.: tertia fere vigiliā solvit (sc. navem), Cs.: nos eo die cenati solvimus: a Brundusio solvit, L.: Alexandriā solvisse: portu solventes.— To untie, unfasten, unlock, unseal, open: ille pharetram Solvit, uncovered, O.: solutā epistulā, N.: solutis fasciis, Cu.— To take apart, disintegrate, disunite, dissolve, separate, break up, scatter, dismiss: ubi ordines procursando solvissent, L.: agmina Diductis solvēre choris, V.: solvit maniplos, Iu.: coetuque soluto Discedunt, O.: urbem solutam reliquerunt, disorganized: si solvas ‘Postquam discordia tetra’... Invenias, etc., H.— To relax, benumb, make torpid, weaken: ima Solvuntur latera, V.: pennā metuente solvi, i. e. unflagging, H.: illi solvuntur frigore membra, V.: corpora somnus Solverat, O.: somno vinoque solutos, O.: Solvitur in somnos, V.— To loosen, break up, part, dissolve, disperse, divide, scatter: omne conligatum solvi potest: solvere navīs et rursus coniungere, Cu.: membra ratis, O.— To dissolve, melt, turn, change: nives solvere, melt, O.: (vitulo) per integram solvuntur viscera pellem, V.—Of fastenings, to loose, remove, cancel, untie, unlock: nullo solvente catenas, O.: Frenum solvit, Ph.: Solvitur acris hiemps, H.: a corpore bracchia, relaxes his hold, O.: crinalīs vittas, V.: vinculum epistulae, Cu.—Fig., to free, set free, release, loose, emancipate, relieve, exempt: linguam ad iurgia, O.: cupiditates suas, Cu.: Bassanitas obsidione, L.: ut religione civitas solvatur: Vopiscus, solvatur legibus, be exempted: petente Flacco ut legibus solveretur, L.: ut is per aes et libram heredes testamenti solvat, release the testamentary heirs: reus Postumus est eā lege... solutus ac liber, i. e. the law does not apply to: solutus Legibus insanis, H.: vos curis ceteris, T.: solvent formidine terras, V.: Vita solutorum miserā ambitione, H.: longo luctu, V.: calices quem non fecere Contractā in paupertate solutum? i. e. from cares, H.: ego somno solutus sum, awoke.— To acquit, absolve, cleanse, relieve: ut scelere solvamur, be held guiltless: hunc scelere solutum periculo liberavit: Sit capitis damno Roma soluta mei, O.— To relax, smooth, unbend, quiet, soothe (poet.): solvatur fronte senectus (i. e. frons rugis solvatur), be cleared, H.: arctum hospitiis animum, H.—Of ties, obligations, or authority, to remove, cancel, destroy, efface, make void, annul, overthrow, subvert, violate, abolish: solutum coniugium, Iu.: nec coniugiale solutum Foedus in alitibus, O.: culpa soluta mea est, O.: quos (milites), soluto imperio, licentia conruperat, S.: solvendarum legum principium (i. e. dissolvendarum), Cu.: disciplinam militarem, subvert, L.: pactique fide data munera solvit, i. e. took back, O.— To loosen, impair, weaken, scatter, disperse, dissolve, destroy: plebis vis soluta atque dispersa, S.: senectus quae solvit omnia, L.: nodum (amicitiae) solvere Gratiae, H.: hoc firmos solvit amores, O.— To end, remove, relieve, soothe: ieiunia granis, O.: Curam Dulci Lyaeo, H.: corde metum, V.: pudorem, V.: solutam cernebat obsidionem, the siege raised, L.: Solventur risu tabulae (see tabula), H.— To accomplish, fulfil, complete, keep (of funeral ceremonies, vows, and promises): omnia paterno funeri iusta, finish the burial rites: iustis defunctorum corporibus solutis, Cu.: exsequiis rite solutis, V.: vota, fulfil: Vota Iovi, O.: solvisti fidem, you have kept your promise, T.: Esset, quam dederas, morte soluta fides, i. e. your pledge (to be mine through life), O.— To solve, explain, remove: quā viā captiosa solvantur, i. e. are refuted: Carmina non intellecta, O.: nodos iuris, Iu.—Of debts, to fulfil, pay, discharge, pay off: hoc quod debeo peto a te ut... solutum relinquas, settled: Castricio pecuniam iam diu debitam, a debt of long standing: ex quā (pensione) maior pars est ei soluta: rem creditori populo solvit, L.: ut creditae pecuniae solvantur, Cs.: debet vero, solvitque praeclare.—Of persons, to make payment, pay: cuius bona, quod populo non solvebat, publice venierunt: ei cum solveret, sumpsit a C. M. Fufiis: pro vecturā: tibi quod debet ab Egnatio, pay by a draft on Egnatius: numquam vehementius actum est quam ne solveretur, to stop payments: nec tamen solvendo aeri alieno res p. esset, able to pay its debt, L.; hence the phrase, solvendo esse, to be solvent: solvendo non erat, was insolvent: cum solvendo civitates non essent: ne videatur non fuisse solvendo.—Of money or property, to pay, pay over, hand over (for pecuniā rem or debitum solvere): emi: pecuniam solvi: pro quo (frumento) pretium, L.: quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur: arbitria funeris, the expenses of the funeral: Dona puer solvit, paid the promised gifts, O.: HS CC praesentia, in cash: legatis pecuniam pro frumento, L.—Of a penalty, to accomplish, fulfil, suffer, undergo: iustae et debitae poenae solutae sunt: capite poenas, S.: meritas poenas solvens, Cu.
    * * *
    solvere, solvi, solutus V
    loosen, release, unbind, untie, free; open; set sail; scatter; pay off/back

    Latin-English dictionary > solvō

  • 13 metior

    mētĭor, mensus (post-class. metītus, Dig. 32, 1, 52), 4, v. dep. [Sanscr. ma, to measure; cf. Gr. me-tron, Lat. modus], to measure, mete (lands, corn); also, to measure or mete out, to deal out, distribute by measure (class.).
    I.
    Lit.:

    metiri agrum,

    Cic. Fam. 9, 17, 2:

    frumentum,

    id. Verr. 2, 3, 83, § 192:

    sol, quem metiri non possunt,

    id. Ac. 2, 41, 128:

    magnitudinem mundi,

    id. Off. 1, 43, 154: nummos, to measure one's money, i. e. to have a great abundance of it, Hor. S. 1, 1, 95:

    nummos modio,

    Petr. S. 37:

    se ad candelabrum,

    id. ib. 75:

    pedes syllabis,

    to measure by syllables, Cic. Or. 57, 194:

    frumentum militibus metiri,

    Caes. B. G. 1, 16:

    cum exercitu frumentum metiri oporteret,

    id. ib. 1, 23;

    7, 71: Caecubum,

    Hor. Epod. 9, 36:

    quis mensus est pugillo aquas?

    Vulg. Isa. 40, 12:

    tantus acervus fuit, ut metientibus dimidium super tres modios explesse, sint quidam auctores,

    Liv. 23, 12.—
    B.
    Poet. transf., to measure a distance, i. e. to pass, walk, or sail through or over, to traverse:

    Sacram metiente te viam (of the measured pace of a proud person),

    Hor. Epod. 4, 7:

    aequor curru,

    to sail through, Verg. G. 4, 389:

    aquas carinā,

    Ov. M. 9, 446:

    tu, cursu, dea menstruo metiens iter annuom,

    to go through complete, Cat. 34, 17:

    instabili gressu metitur litora cornix,

    Luc. 5, 556.—Also absol.:

    quin hic metimur gradibus militariis,

    to walk, Plaut. Ps. 4, 4, 11.—
    II.
    Trop., to measure, estimate, judge one thing by another; also simply to measure, estimate, judge of, set a value on a thing.
    (α).
    With abl. of the standard of comparison, or the means of judgment:

    sonantia metiri auribus,

    Cic. Or. 68, 227:

    oculo latus,

    Hor. S. 1, 2, 103:

    omnia quaestu,

    by profit, Cic. Phil. 2, 43, 111:

    qui nihil alterius causa faciet et metietur suis commodis omnia,

    id. Leg. 1, 14, 41:

    vides igitur, si amicitiam sua caritate metiare, nihil esse praestantius,

    id. Fin. 2, 26, 85:

    vim eloquentiae sua facultate non rei natura,

    id. Opt. Gen. Or. 4, 10:

    omnia voluptate,

    id. Fam. 7, 12, 2:

    studia utilitate,

    Quint. 12, 11, 29:

    magnos homines virtute, non fortuna,

    Nep. Eum. 1:

    usum pecuniae non magnitudine, sed ratione,

    Cic. Att. 14:

    officia utilitate,

    Lact. 6, 11, 12:

    odium in se aliorum suo in eos metiens odio,

    Liv. 3, 54:

    pericula suo metu,

    Sall. C. 31, 2:

    peccata vitiis,

    Cic. Par. 3, 1, 20:

    aetatem nostram non spatio senectutis, sed tempore adulescentiae,

    Quint. 12, 11, 13.—
    (β).
    With ex (very rare):

    fidelitas, quam ego ex mea conscientiā metior,

    Cic. Fam. 10, 4, 2: ex eo, quantum cuique satis est, metiuntur homines divitiarum modum, id. Par. 6, 1, 14.—
    (γ).
    With ad:

    nec se metitur ad illum quem dedit haec (paupertas) posuitque modum,

    i. e. accommodates herself, Juv. 6, 358.—
    (δ).
    Absol. (post-Aug.):

    metiri ac diligenter aestimare vires suas,

    Quint. 6, 1, 45:

    pondera sua,

    Mart. 12, 100, 8:

    sua regna,

    Luc. 8, 527. —
    (ε).
    With quod:

    quanto metiris pretio, quod, etc.,

    Juv. 9, 72.—
    B.
    To traverse. go over, pass through:

    late Aequora prospectu metior alta meo,

    Ov. H. 10, 28:

    tot casus, tot avia,

    Val. Fl. 5, 476:

    jamque duas lucis partes Hyperione menso,

    Ov. M. 8, 564.—
    C.
    To measure out, deal to any one, treat one well or ill:

    mensurā quā mensi fueritis, remetietur vobis,

    Vulg. Luc. 6, 38; cf. id. Matt. 7, 2.
    In pass.
    signif., to be measured:

    agri glebatim metiebantur,

    Lact. Mort. Persec. 23, 2:

    an sol pedis unius latitudine metiatur,

    Arn. 2, 86.— Part. perf.: mensus, a, um, measured off:

    mensa spatia conficere,

    Cic. N. D. 2, 27, 69.—As subst.:

    bene mensum dabo,

    good measure, Sen. Q. N. 4, 4, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > metior

  • 14 supero

    sŭpĕro, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [id.].
    I.
    Neutr., to go over, to rise above, overtop, surmount.
    A.
    Lit. (very rare; syn. transcendo): maximo saltu superabit gravidus armatis equus, surmounted, leaped the wall, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 97 Vahl.):

    sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    ripis superat mihi atque abundat pectus laetitia meum,

    id. ib. 2, 1, 6:

    jugo superans,

    passing over the summit, Verg. A. 11, 514:

    superat agger ad auras,

    Stat. Th. 4, 458:

    (angues) superant capite et cervicibus altis,

    Verg. A. 2, 219. —
    B.
    Trop. (freq. and class.).
    1.
    To have the upper hand or superiority, to be superior, to overcome, surpass (syn. vinco):

    denique nostra superat manus,

    Plaut. Am. 1, 1, 80:

    quā (sc. virtute) nostri milites facile superabant,

    Caes. B. G. 3, 14; 1, 40:

    numero militum,

    Liv. 29, 30, 8; cf.:

    numero hostis, virtute Romanus superat,

    id. 9, 32, 7:

    tantum superantibus malis,

    id. 3, 16, 4:

    sorte,

    id. 38, 36, 10:

    victor, superans animis,

    Verg. A. 5, 473:

    hostes equitatu superare,

    Nep. Ages. 3, 6:

    unde salo superant venti,

    Prop. 3, 5 (4, 4), 29:

    superat sententia Sabini,

    Caes. B. G. 5, 31:

    si superaverit morbus,

    Plin. Ep. 7, 1, 3.—
    2.
    To exceed, be in excess, be superfluous; to be abundant, to abound (syn. supersum):

    in quo et deesse aliquam partem et superare mendosum est,

    Cic. de Or. 2, 19, 83:

    pecunia superabat? at egebas,

    id. Or. 67, 224:

    uter igitur est divitior? cui deest an cui superat?

    id. Par. 6, 3, 49:

    quis tolerare potest, illis divitias superare, nobis rem familiarem etiam ad necessaria deesse?

    Sall. C. 20, 11:

    cui quamquam virtus, gloria... superabant,

    id. J. 64, 1:

    quae Jugurthae fesso superaverant,

    had been too much for, id. ib. 70, 2:

    de eo quod ipsis superat,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    Quinto delegabo, si quid aeri meo alieno superabit et emptionibus,

    id. Att. 13, 46, 3:

    superabat umor in arvis,

    Lucr. 5, 804:

    superante multitudine,

    Liv. 3, 5:

    cum otium superat,

    id. 3, 17:

    num tibi superat superbia?

    Plaut. Am. 2, 2, 86:

    gentis superant tibi laudes,

    Tib. 4, 1, 28:

    dum superat gregibus juventas,

    Verg. G. 3, 63:

    si superant fetus,

    id. ib. 1, 189: quam facile tunc sit omnia impedire et quam hoc Caesari superet, non te fallit, perh. how exceedingly easy it would have been, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 5, 3 dub.—
    3.
    To be left over, to remain, survive (syn. supersum):

    quae superaverint animalia capta, immolant,

    Caes. B. G. 6, 17:

    quod superaret pecuniae,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195: quae arma superabunt, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 12, A, § 4; Plaut. Truc. 5, 49:

    nihil ex raptis commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    pepulerunt jam paucos superantes,

    id. 22, 49, 5:

    si de quincunce remota est Uncia, quid superat?

    Hor. A. P. 328:

    sex superant versus,

    Prop. 4 (5), 2, 57:

    pars quae sola mei superabit corporis, ossa,

    Tib. 3, 2, 17; Plaut. Truc. prol. 20:

    superet modo Mantua nobis,

    Verg. E. 9, 27: uter eorum vitā superarit, whichever survives, Caes. B. G. 6, 19:

    quae superaverint animalia,

    id. ib. 6, 17:

    quid puer Ascanius? superatne et vescitur aurā?

    Verg. A. 3, 339:

    captae superavimus urbi,

    id. ib. 2, 643; Liv. 29, 7, 7:

    quid igitur superat, quod purgemus?

    id. 45, 24, 1.—
    II.
    Act., to go or pass over, rise above; to mount, ascend; to surmount, overtop.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: in altisono Caeli clipeo temo superat Stellas, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 73 Müll. (Vahl. Enn. p. 119, om. stellas):

    tempestas summas ripas fluminis superavit,

    Caes. B. C. 1, 48:

    ventosum aequor,

    Ov. Ib. 591:

    fluvium,

    Luc. 4, 150:

    mare,

    Sen. Oet. 128:

    pedibus salsas lacunas,

    Lucr. 3, 1031:

    munitiones,

    Liv. 5, 8, 10:

    quas (Alpes) nullā dum viā superatas,

    id. 5, 34, 6; 21, 26, 4; 21, 30, 5; 21, 38, 1;

    23, 45, 3: Tauro monte superato,

    id. 35, 13, 4:

    montes,

    Verg. G. 3, 270:

    Alpes cursu,

    Luc. 1, 183:

    immensa montium juga,

    Plin. Pan. 81, 1:

    Caucasum,

    Curt. 7, 3, 22:

    hoc jugum,

    Verg. A. 6, 676:

    fossas,

    id. ib. 9, 314:

    summi fastigia tecti Ascensu,

    id. ib. 2, 303; cf.:

    caprae gravido superant vix ubere limen,

    id. G. 3, 317:

    retia saltu (vulpes),

    Ov. M. 7, 767:

    tantum itineris,

    to traverse, pass over, Tac. Agr. 33: regionem castrorum, to go past or beyond, Caes. B. C. 1, 69; cf. Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    insidias circa ipsum iter locatas,

    Liv. 2, 50, 6:

    collocatur in eo turris tabulatorum quae superaret fontis fastigium,

    but so as to overtop, command, Hirt. B. G. 8, 41:

    superat (Parnassus) cacumine nubes,

    Ov. M. 1, 317.—
    2.
    In partic.
    a.
    Naut. t. t., to sail by or past a place, a promontory, etc.; to double or weather a point, etc.; promontorium, Lucil. ap. Serv. Verg. A. 1, 244; Auct. B. Afr. 62, 3; Liv. 26, 26, 1; 30, 25, 6; 31, 23, 3; Tac. A. 15, 46 et saep.:

    Euboeam,

    Nep. Them. 3, 3:

    cursu Isthmon,

    Ov. Tr. 1, 11, 5:

    intima Regna Liburnorum et fontem Timavi,

    Verg. A. 1, 244 Serv.— Poet., transf.: musarum scopulos, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 223 Vahl.).—
    b.
    To rise above, exceed in height:

    ut alibi umbilico tenus aqua esset, alibi genua vix superaret,

    Liv. 36, 45, 9; cf.: posterior partes superat mensura priores, i. e. exceeds in size, Ov. M. 15, 378.—
    B.
    Trop., to surpass, excel, exceed, outdo, outstrip in any quality, in value, etc.
    1.
    In gen.:

    non potest quaestus consistere, si eum sumptus superat,

    Plaut. Poen. 1, 2, 74:

    ne sumptus fructum superet,

    Varr. R. R. 1, 53:

    qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi,

    Plaut. Cist. 2, 1, 3:

    virtute, laude, dignitate,

    Cic. Planc. 2, 6 sq.:

    aut ingenio aut fortunā aut dignitate superari,

    id. Lael. 3, 11:

    omnes homines constantiā et gravitate,

    id. Fam. 1, 9, 16:

    doctrinā Graecia nos et omni litterarum genere superabat,

    id. Tusc. 1, 1, 3:

    auctoritatis pondere et utilitatis ubertate,

    id. de Or. 1, 44, 195; Hirt. B. G. 8, prooem. §

    4: aliquem nobilitate,

    Ov. P. 3, 2, 56:

    Phoebum superare canendo,

    Verg. E. 5, 9:

    omnes scelere,

    Liv. 29, 8:

    aliquem dignitate vitae,

    Nep. Alcib. 11, 2:

    aliquem ingenio, id. Dion, 4, 1: duritiā ferrum,

    Ov. H. 2, 137:

    vel cursu superare canem vel viribus aprum,

    Hor. Ep. 1, 18, 51:

    omnes in ceteris artibus,

    Nep. Epam. 2, 2:

    summam spem civium incredibili virtute,

    Cic. Lael. 3, 11:

    non dubitabam, quin hanc epistulam multi nuntii, fama denique esset ipsa tua celeritate superatura,

    will outstrip, id. Q. Fr. 1, 1, 1.—
    2.
    In partic., in milit. lang., to overcome, subdue, conquer, vanquish (syn. debello):

    victis hostibus, quos nemo posse superari ratu'st,

    Plaut. Am. 2, 2, 24:

    armatos ac victores,

    Caes. B. G. 1, 40:

    maximas nationes,

    id. ib. 3, 28;

    2, 24: quos integros superavissent,

    id. B. C. 2, 5:

    bello superatos esse Arvernos et Rutenos a Q. Fabio Maximo,

    id. B. G. 1, 45:

    si Helvetios superaverint Romani,

    id. ib. 1, 17:

    Massilienses bis proelio navali superati,

    id. B. C. 2, 22:

    clam ferro incautum superat,

    Verg. A. 1, 350:

    bello superatus,

    Ov. M. 12, 364:

    Asiam bello,

    Nep. Ages. 4, 3:

    tota insula in unā urbe superata est,

    Flor. 2, 6.—
    b.
    Transf., in gen.: quem (C. Curium) nemo ferro potuit superare nec auro, Enn. ap. Cic. Rep. 3, 3, 6 (Ann. v. 220 Vahl.):

    in quo (genere officii) etiam si multi mecum contendent, omnes facile superabo,

    Cic. Fam. 5, 8, 4:

    si erum videt superare amorem,

    Plaut. Aul. 4, 1, 7:

    hanc (orationem) assidua ac diligens scriptura superabit,

    Cic. de Or. 1, 33, 150: si meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit, id. Cat. 4, 11, 23:

    injurias fortunae facile veterum philosophorum praeceptis superabat,

    id. Fin. 4, 7, 17:

    pareatur necessitati, quam ne dii quidem superant,

    which even the gods are not above, not superior to, Liv. 9, 4, 16:

    casus omnes,

    Verg. A. 11, 244:

    superanda omnis fortuna ferendo est,

    id. ib. 5, 710:

    labores,

    id. ib. 3, 368:

    difficultates omnes,

    Vell. 2, 120, 4:

    cum incedendi nimietate jam superarer,

    Amm. 19, 8, 6.—Hence, sŭpĕrans, antis, P. a.
    * A.
    Rising high, prominent, high, lofty:

    mons superantissimus,

    Sol. 2 med.
    * B.
    Prevailing, predominant:

    superantior ignis,

    Lucr. 5, 394.

    Lewis & Short latin dictionary > supero

  • 15 superō

        superō āvī, ātus, āre    [superus], to go over, rise above, overtop, surmount, transcend: capite et cervicibus, V.: has (turrīs) altitudo puppium ex barbaris navibus superabat, Cs.: ut aqua genua vix superaret, L.: Posterior partīs superat mensura priores, O.— To go over, rise above, mount, ascend, surmount, overtop: ardua montis Per deserta iugo superans, passing over the summit, V.: (tempestas) summas ripas fluminis superavit, Cs.: munitiones, L.: montīs, V.: Caucasum, Cu.: tantum itineris, traverse, Ta.: regionem castrorum, go beyond, Cs.: insidias circa ipsum iter locatas, L.: superant (Parnasi) cacumina nubes, O.— To sail by, pass, double, weather: promunturium, L.: Euboeam, N.: cursu Isthmon, O.: Regna Liburnorum, V.—Poet.: musarum scopulos, Enn. ap. C.— To exceed, be in excess, overrun, be abundant, abound: in quo superare mendosum est: quae Iugurthae fesso superaverant, had been too much for, S.: superante multitudine, L.: superat gregibus dum iuventas, V.: uter igitur est divitior, cui deest an cui superat?— To be left over, remain, survive: quae superaverunt animalia capta, immolant, Cs.: quod superaret pecuniae: nihil ex raptis commeatibus superabat, L.: si de quincunce remota est Uncia, quid superat? H.: vitā, survive, Cs.: Quid puer Ascanius? superatne? V.: quid igitur superat, quod purgemus? L.—In war, to be victorious, overcome, subdue, conquer, vanquish: superavit postea Cinna cum Mario: maximas nationes, Cs.: exercitūs regios: navali praelio superati, Cs.: ferro incautum, V.: bello Asiam, N.— To extend beyond: clamor superat inde castra hostium, L.—Fig., to have the upper hand, be superior, excel, overcome, surpass: numero hostis, virtute Romanus superat, L.: superans animis, i. e. exulting, V.: hostes equitatu superare, N.: superat sententia Sabini, Cs.— To surpass, excel, exceed, outdo, outstrip, transcend: quaerit, quā se virtute Plancius superarit: doctrinā Graecia nos superabat: Phoebum canendo, V.: Duritiā ferrum, O.: cursu canem, H.: non dubitabam, quin hanc epistulam fama esset celeritate superatura, will outstrip. —To master, overcome, suppress, defeat, subdue, surmount: hanc (orationem) diligens scriptura superabit: necessitas quam ne dii quidem superant, to which not even the gods are superior, L.: superanda omnis fortuna ferendo est, V.
    * * *
    superare, superavi, superatus V
    overcome, conquer; survive; outdo; surpass, be above, have the upper hand

    Latin-English dictionary > superō

  • 16 legō

        legō lēgī, lēctus, ere    [1 LEG-], to bring together, gather, collect: herbas collibus, O.: mala, nuces, V.: spolia caesorum, L.: quos (asparagos), Iu.: homini mortuo ossa: ficus apta legi, to be plucked, O.: Parcae fila legunt, i. e. spin out, V.: Ore legam (extremum halitum), receive the last breath, i. e. give a parting kiss, V.: Umida vela, to furl, V.: tenerā vela manu, O.— To take, carry off, steal: sacra divum, H.— To go over, traverse, pass, wander through: saltūs, O.: pontum Pone legit, sails through, V.: Aequora Afra, O.: presso vestigia gressu, track, O.: tortos orbīs, wander through, V.— To sail by, skirt, coast along: Inarimen Prochytenque, O.: navibus oram Italiae, L.; cf. primi litoris oram, i. e. of my theme, V.— To choose, pick out, single out, select, elect, appoint: iudices: condiciones: civīs in patres, L.: viros ad bella, O.: geminas de classe biremīs, V.: legit virum vir, man singles out man (in battle), V.: omnīs longo ordine Adversos legere, pass in review, V.—Esp., of the censors: in senatu legendo, making up the roll of the senate.—Fig., to read, peruse, scan: legi ipse animoque notavi, O.: libros: acta maiorum, S.: liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter: Ore legar populi, O.: sepulcra, epitaphs: ut scriptum legimus, find written: relatum legere, quis docuerit, etc., N.: nec Cynicos nec Stoica dogmata, Iu.— To read out, read aloud, recite: convocatis auditoribus volumen: Obturem impune legentibus aurīs, H.: alqm occidit legendo, with recitation, H.: acta, the news of the day, Iu.
    * * *
    I
    legare, legavi, legatus V
    bequeath, will; entrust, send as an envoy, choose as a deputy
    II
    legere, legi, lectus V
    read; gather, collect (cremated bones); furl (sail), weigh (anchor); pick out

    Latin-English dictionary > legō

  • 17 mētior

        mētior mēnsus, īrī, dep.    [1 MA-], to measure, mete: magnitudinem mundi: nummos, i. e. have in great abundance, H.: pedes syllabis, measure by syllables: annum, i. e. divide, O.: Hesperiam metire iacens, i. e. with your dead body, V.— To measure out, deal out, distribute: frumentum militibus, Cs.: exercitui si metiendum esset: Caecubum, H.— To measure, pass over, traverse: Sacram viam, pace off, H.: aequor curru, sail through, V.: carinā aquas, O.—Fig., to measure, estimate, judge, value: suo metu pericula, S.: sonantia metiri auribus: oculo latus, H.: omnia quaestu, by profit: homines virtute, non fortunā, N.: se suo modulo ac pede, H.: nec se metitur ad illum modum, i. e. accommodates herself, Iu.: quanto Metiris pretio, quod, etc., Iu.
    * * *
    metiri, mensus sum V DEP
    measure, estimate; distribute, mete; traverse, sail/walk through

    Latin-English dictionary > mētior

  • 18 vehō

        vehō vexī, vectus, ere    [VAG-], to bear, carry, convey, draw: Reticulum panis onusto umero, H.: ore cibum, O.: Europam: cum triumphantem (Camillum) albi per urbem vexerant equi, L.: Quod fugiens semel hora vexit, has brought, H.: visus est in somnis curru quadrigarum vehi, to ride: curru vectus, O.: in navibus vehi, to sail: in niveis victor equis, O.: apes liquidum trans aethera vectae, borne, V.: ventis maria omnia vecti, carried over, V.: temere in pericula vectus, rushing, Cu.: vecta spolia, captivi, borne in triumph, Ta.—P. praes. intrans.: adulescentia per medias laudes quasi quadrigis vehens (i. e. vecta).
    * * *
    vehere, vexi, vectus V
    bear, carry, convey; pass, ride, sail

    Latin-English dictionary > vehō

  • 19

        (old subj. duis, duit, duint, etc.), dedī, datus, are    [1 DA-], to hand over, deliver, give up, render, furnish, pay, surrender: dic quid vis dari tibi, T.: pretium: Apronio quod poposcerit: pecuniam praetori: pecuniam ob ius dicendum: pecunias eis faenori: abrotonum aegro, administer, H.: obsides, Cs.: ad sepulturam corpus: manibus lilia plenis, by handfuls, V.: ne servi in quaestionem dentur: catenis monstrum, H.: obsidibus quos dabant acceptis, offered, L.: cui Apollo citharam dabat, was ready to give, V.: Da noctis mediae, da, etc. (sc. cyathos), i. e. wine in honor of, H. — Of letters, to intrust (for delivery), send: litteras ad te numquam habui cui darem, by whom to send: ut ad illum det litteras, may write: tum datae sunt (epistulae), cum, etc., was written: ad quas (litteras) ipso eo die dederam, answered.—To give, bestow, present, grant, confer, make a present of: dat nemo largius, T.: vasa legatis muneri data, Ta.: multis beneficia, S.: Os homini sublime, O.: cratera, quem dat Dido, a present from, V.: divis Tura, offer, H.: munus inritamen amoris, O.: pretium dabitur tibi femina, O.— To give up, surrender, yield, abandon, devote, leave: diripiendam urbem: (filiam) altaribus, Iu.: Siculos eorum legibus: summam certaminis uni, O.: dant tela locum, let pass, V.: dat euntibus silva locum, makes way, V.: ut spatium pila coiciendi non daretur, left, Cs.: tribus horis exercitui ad quietem datis, Cs.: amori ludum, H.: unum pro multis dabitur caput, V.: Mille ovium morti, H.: se rei familiari: sese in cruciatum: se vento, Cs.: da te populo.—With manūs, to offer (for fetters), i. e. to surrender, yield: qui det manūs vincique se patiatur: donicum victi manūs dedissent, N.: dat permotus manūs, yields, Cs.: do manūs scientiae, H.— To grant, give, concede, yield, resign, furnish, afford, present, award, render, confer: des veniam oro, H.: Si das hoc, admit, H.: plurīs sibi auras ad reprehendendum: facultatem per provinciam itineris faciundi, Cs.: hostibus occasionem pugnandi, S.: imperium Caesari: mihi honorem: datus tibi plausus, H.: dextram iuveni (as a pledge), V.: senatus utrique datur, a hearing, S.: si verbis audacia detur, O.: peditibus suis hostīs paene victos, turn over, S.: unam ei cenam, entertain at dinner, T.: Dat somnos adimitque, V.: Dat veniam somnumque dies, i. e. leave to rest, H.: Quā data porta, V.: Das aliquid famae, make a concession, H.— To permit, suffer, allow, let, grant: Da mihi contingere, etc., O.: Di tibi dent classem reducere, H.: cur Non datur audire, etc., V.: da, femina ne sim, O.: date volnera lymphis Abluam, V.: ille dedit quod non... et ut, etc., it was of his bounty, O.: omnibus nobis ut res dant sese, ita, etc., just as circumstances permit, T.: Multa melius se nocte dedere, succeed, V. — To spare, give up, concede, surrender, forgive: da hunc populo, spare for the sake of: non id petulantiae suae, sed Verginio datum, L.: sanguini id dari, that concession is made, L.— To release, let go, give out, relax, spread: curru lora, V.: frena, O.: in altum Vela, set sail, V.: retrorsum Vela, turn back, H.: conversa domum lintea, H. — Meton., to set, put, place, bring, cause: ipsum gestio Dari mi in conspectum, T.: ad eundem numerum (milites), Cs.: corpora in rogos, O.: collo bracchia circum, V.: bracchia Cervici, H.: multum cruoris, shed, O.: in laqueum vestigia, Iu.: te me dextera Defensum dabit, V. — With se, to present oneself, plunge, rush: In medias sese acies, V.: saltu sese in fluvium, V. — To bring forward, cause, produce, yield, present, make, display (poet.): quas turbas dedit, T.: omnes Dant cuneum, form, V.: terga, turn, V.: aetas Terga dedit, passed away, O.: Vina dabant animos, O.: ex fumo lucem, H.: partu prolem, V.: liberos, Ct.: segetes frumenta daturae, H.: ore colores, V.: patientiae documentum, Ta.: Ludentis speciem, H.: spectacula Marti, H.: Da mihi te talem, O. — To represent (on the stage), produce, bring out: Menandri Phasma, T.: fabulam. — To impose, assign, apportion, allot, appoint, inflict: sibi damnum: finem laborum, grant, V.: Nomina ponto, H.: Volnera ferro, O.: genti meae data moenia, fated, V.: dat negotium Gallis, uti, etc., Cs.: quae legatis in mandatis dederat, Cs.: hospitibus te dare iura, are the lawgiver, V.: detur nobis locus, assigned, H.: volnera hosti, O.: Haec data poena diu viventibus, imposed, Iu.: dat (auribus) posse moveri, makes movable, O.— To excite, awaken, produce: sibi minus dubitationis, Cs.: risūsque iocosque, H.: ignīs (amoris), O.—Fig., of expression, to give expression to, give, utter, announce: in me iudicium: legem, enact: ei consilium: dabitur ius iurandum, Te esse, etc., I'll take my oath, T.: fidem, O.: signum recipiendi, Cs.: responsa, V.: cantūs, V.: Undis iura, O.: requiemque modumque remis, O. — Esp.: nomen, to give in, i. e. enlist, Cs.— To tell, communicate, relate, inform (poet.): quam ob rem has partīs didicerim, paucis dabo, T.: iste deus qui sit, da nobis, V.: Seu Aeneas eripuisse datur, O.— To apply, bestow, exercise, devote: paululum da mi operae, attend, T.: imperatori operam date, Cs.: virtuti opera danda est.—Of a penalty, to give, undergo, suffer, endure: consules poenas dederant, S.: Teucris det sanguine poenas, atone with his life, V. — With verba, to give (mere) words, attempt to deceive, pretend, mislead, cheat: Quoi verba dare difficilest, T.: verba dedimus, decepimus. — With dat, predic., to ascribe, impute, attribute, reckon, regard: quam rem vitio dent, T.: laudem Roscio culpae: quae tu commisisti Verri crimini daturus sum.
    * * *
    dare, dedi, datus V TRANS
    give; dedicate; sell; pay; grant/bestow/impart/offer/lend; devote; allow; make; surrender/give over; send to die; ascribe/attribute; give birth/produce; utter

    Latin-English dictionary >

  • 20 transcurro

    trans-curro, curri or cŭcurri (the former, Cic. Brut. 81, 282; Auct. Her. 4, 34, 45; Liv. 40, 40, 7; Quint. 9, 3, 89; Sen. Contr. 1, 6, 10;

    the latter,

    Plin. 2, 26, 25, § 96; Suet. Calig. 24; Curt. 6, 3, 16), cursum, 3, v. n. and a.
    I.
    To run over or across, to run, go, sail, etc., by or past.
    A.
    Lit. cito Transcurre curriculo ad nos, Plaut. Mil. 2, 6, 43 sq.:

    hinc ad forum,

    Ter. Eun. 4, 6, 25:

    praeter oculos,

    Ov. M. 14, 359; cf.:

    praeter ora populi,

    Plin. 2, 26, 25, § 96.— Absol.:

    remos transcurrentes detergere,

    in sailing by, Caes. B. C. 1, 58:

    haud dubius, sine noxā transcursuros, si nemo se opponeret,

    Curt. 4, 13, 33; Val. Fl. 4, 615. — Impers. pass.:

    captis propioribus castris in altera transcursum castra ab Romanis est,

    Liv. 25, 39, 7:

    in arcem transcurso opus est tibi,

    Ter. Hec. 3, 4, 17.—
    B.
    Trop.:

    ne sine delectu temere in dissimilem rem,

    Auct. Her. 4, 34, 45:

    hic tamen ad melius poterit transcurrere quondam,

    Hor. S. 2, 2, 82:

    in prolem transcurrit gratia patrum,

    Claud. Laud. Stil. 2, 51; so,

    tempus,

    Petr. 136.— Impers. pass.:

    praecipiti cursu a virtute descitum, ad vitia transcursum,

    Vell. 2, 1, 1.—
    2.
    Of time, to pass by, elapse:

    patiar ergo aestatem inquietem transcurrere,

    Plin. Ep. 7, 2, 2:

    cum tempus jam longum transcurreret,

    Gell. 5, 10, 7.—
    II.
    To run, hasten, or pass through, to traverse.
    A.
    Lit.:

    per spatium,

    Lucr. 4, 192:

    per geminum tempus (harundo),

    Sil. 12, 414:

    cum transcucurrisset Campaniam,

    Suet. Calig. 24:

    reliquas trunci partes (umor),

    Col. 3, 10, 1:

    (luna) radios solis,

    id. 2, 10, 10:

    Hellespontum,

    Nep. Eum. 3, 3:

    tot montium juga transcucurrimus,

    Curt. 6, 3, 16:

    caelum (nimbus),

    Verg. A. 9. 111.— In pass.:

    raptim transcursā primā porticu,

    App. M. 9, p. 217; id. Flor. 1, p. 520, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: suum cursum, to run through, hasten to the end of one ' s career, * Cic. Brut. 81, 282. —
    2.
    In partic., to run through or over in speaking, to treat cursorily, touch briefly upon:

    narrationem,

    Sen. Contr. 1, 2 med.:

    partem operis,

    Quint. 9, 3, 89:

    in quā (narratione) sciens transcurram subtiles nimium divisiones,

    pass over, id. 4, 2, 2; 10, 1, 19; 10, 5, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > transcurro

См. также в других словарях:

  • sail-over — /sayl oh veuhr/, n. a repetition of an indecisive or interrupted run of a racing yacht. * * * …   Universalium

  • sail-over — ˈ ̷ ̷ˌ ̷ ̷ ̷ ̷ noun ( s) : overhang b * * * /sayl oh veuhr/, n. a repetition of an indecisive or interrupted run of a racing yacht …   Useful english dictionary

  • Sail On! Sail On! — is a alternate history short story from Philip José Farmer, originally published in 1952. In this alternative 1492, the Earth is flat, despite scepticism from scientists and philosophers over this geological provenance. Moreover, there are… …   Wikipedia

  • Over — O ver, adv. 1. From one side to another; from side to side; across; crosswise; as, a board, or a tree, a foot over, i. e., a foot in diameter. [1913 Webster] 2. From one person or place to another regarded as on the opposite side of a space or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Over again — Over O ver, adv. 1. From one side to another; from side to side; across; crosswise; as, a board, or a tree, a foot over, i. e., a foot in diameter. [1913 Webster] 2. From one person or place to another regarded as on the opposite side of a space… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Over against — Over O ver, adv. 1. From one side to another; from side to side; across; crosswise; as, a board, or a tree, a foot over, i. e., a foot in diameter. [1913 Webster] 2. From one person or place to another regarded as on the opposite side of a space… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Over and above — Over O ver, adv. 1. From one side to another; from side to side; across; crosswise; as, a board, or a tree, a foot over, i. e., a foot in diameter. [1913 Webster] 2. From one person or place to another regarded as on the opposite side of a space… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Over and over — Over O ver, adv. 1. From one side to another; from side to side; across; crosswise; as, a board, or a tree, a foot over, i. e., a foot in diameter. [1913 Webster] 2. From one person or place to another regarded as on the opposite side of a space… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • over — /oh veuhr/, prep. 1. above in place or position: the roof over one s head. 2. above and to the other side of: to leap over a wall. 3. above in authority, rank, power, etc., so as to govern, control, or have jurisdiction regarding: There is no one …   Universalium

  • over — /ˈoʊvə / (say ohvuh) preposition 1. above in place or position; higher up than: the roof over one s head. 2. above and to the other side of: to leap over a wall. 3. above in authority, power, etc.; so as to govern, control, or conquer. 4. on or… …  

  • over — o•ver [[t]ˈoʊ vər[/t]] prep. 1) above in place or position: the roof over one s head[/ex] 2) above and to the other side of: to leap over a wall[/ex] 3) above in authority, rank, power, etc.: no one over her in the department[/ex] 4) so as to… …   From formal English to slang

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»